सम्माननीय राष्ट्रपतिज्यू,
सम्माननीय उपराष्ट्रपतिज्यू,
सम्माननीय प्रधानन्यायाधीशज्यू,
सम्माननीय सभामुखज्यू,
सम्माननीय राष्ट्रिय सभाका अध्यक्षज्यू,
माननीय मन्त्रीगण, राष्ट्रिय सभाका माननीय सदस्यहरू,
विदेशी कुटनीतिक नियोगका प्रमुखज्यूहरू,
राष्ट्रसेवक कर्मचारीहरू,
विशिष्ट अतिथिहरू र सम्पूर्ण आदरणीय दिदीबहिनी तथा दाजुभाइहरू ।
सर्वप्रथम, आज ७१ औं राष्ट्रिय प्रजातन्त्र दिवसको यस अवसरमा सम्पूर्ण लोकतन्त्रप्रेमी नेपालीहरुमा हार्दिक शुभकामना भन्न चाहन्छु ।
नेपालको इतिहासमा २००७ साल फागुन ७ गते आजकै दिन अँध्यारोबाट उज्यालो युगको आरम्भ भएको गौरवपूर्ण दिनका रूपमा स्थापित भएको विदितै छ । नेपाली जनताको साहस र बलिदानपूर्ण संघर्षबाट निरङ्कुुश जहानियाँ राणा शासनको अन्त्य भएको गौरवमय दिनको स्मरण गर्दै सम्मान स्मरण गर्दै गर्वकासाथ हामी आज यहाँ उपस्थित भएका छौँ । हरेक वर्ष फागुन ७ गतेलाई हामीले प्रजातन्त्र दिवसका रुपमा मनाउँदै आएका छौं र यस वर्ष पनि भव्यताका साथ मनाइरहेका छौँ ।
इतिहासको गतिशील यात्राको विगत सात दशकमा हामी राष्ट्रियताको जगेर्ना गर्दै जनताको स्वतन्त्रता र राष्ट्रको समृद्धिका खातिर लामो बलिदानपूर्ण संघर्षमा आफूलाई आहूति दिनुहुने ज्ञात÷अज्ञात सम्पूर्ण सहिदहरुप्रति हार्दिक श्रद्धाञ्जलि अर्पण गर्दछु ।
जहानियाँ निरङ्कुशता एवं तानाशाही बर्बरताबाट उन्मुक्ति पाएको र लामो अन्धकार चिरेर प्रकाशमय सुन्दर बिहानी प्राप्त भएको विन्दुका रुपमा हामी यस दिनलाई स्मरण गर्दछौँ । आजको दिन, नेपालको लोकतान्त्रिक आन्दोलनको गौरवमय इतिहासका पानामा विशेष दिन हो । यस दिनलाई समाजको आधुनिक रूपान्तरणको पहिलो खुट्किलो मान्न सकिन्छ । नेपाली जनताले शिक्षा, स्वास्थ्य, विकास र समृद्धिको अधिकार प्राप्तिका लागि पहिलो कानूनी, नीतिगत र व्यवहारिक जग बसाउने कार्य यसपश्चात नै गर्न पाएको तथ्य पनि अवगत नै छ ।
राष्ट्रको विकास र समृद्धिको खातिर फागुन ७ गतेकै दिन प्रजातन्त्रको बिजारोपण गरिएको थियो । सोही अभियानलाई अनुप्राणित गर्दै आज हामीले मुलुकलाई विपन्नबाट सम्पन्नतातिर, विकासोन्मुखबाट विकास तिर, फितलो शासन व्यवस्थाबाट कानूनी र नागरिकमैत्री शासन व्यवस्थाको गन्तव्यतिर अघि बढाइरहेका छौँ । त्यसैले, आजको दिनमा परम्परागत औपचारिक जिम्मेवारी निर्वाह गर्ने भन्दा माथि उठेर यसको गरिमा र महत्वलाई आत्मसात् गर्दै रचनात्मक र हर्षोल्लासपूर्ण दिनका रूपमा मनाउन म सम्पूर्ण दिदीबहिनी दाजुभाइहरुमा हार्दिक आह्वान गर्दछु । भावी पुस्ताले यस दिनको गरिमा र महत्वको आँकलन गर्दै आधुनिक र समृद्ध राष्ट्र निर्माणको गौरवपूर्ण ऐतिहासिक दिनका रूपमा सम्झिनका लागि इतिहासको यस तथ्यलाई पुस्तान्तरण गर्दै लैजानसमेत आह्वान गर्दछु । आजको पुस्ता तथा सम्पूर्ण नेपालीहरूलाई यस इतिहासप्रति गौरव गर्न, वर्तमानप्रतिको क्रियाशील जिम्मेवारी निर्वाह गर्न र भविष्यप्रतिको उत्तरदायित्वलाई सामाजिक सम्पत्तिका रुपमा पूँजीकृत गर्न यस दिनले अभिप्रेरित गरिरहने छ ।
आजको दिन, नेपाल र नेपाली जनताको प्रजातान्त्रिक हक–अधिकार स्थापनाका लागि विगतमा भएका अथक र अनवरत् संघर्षमा आफूलाई समाहित गर्ने वीर÷वीरङ्गनाहरुको स्मरण गर्ने दिन हो । यस्तै, प्रजातन्त्र स्थापनाको हाम्रो संघर्षपूर्ण इतिहासलाई स्मरण गर्दै त्यस संघर्षमार्फत् जनताले चाहेको राष्ट्रको समृद्धि र जनताको सुख प्राप्तिको आकांक्षा साकार पार्न संकल्प गर्ने दिन पनि हो ।
संविधान जारी भएपछि सम्पन्न आम निर्वाचनबाट बनेको यस सरकारले आफ्नो कार्यकालको तीनवर्ष पूरा गरेको छ । मैले शुरूको वर्षलाई विकासको आधार वर्षका रुपमा चर्चा गरेको थिएँ । गतवर्ष पहिलो वर्ष हासिल उपलब्धिहरुको आधारभूमिमा टेकेर समृद्धिको आरम्भ वर्ष उल्लेख गर्दै हामी मुलुकलाई विकास र समृद्धिको दिशामा अघि बढाउन अग्रसर भयौँ । विगत तीन वर्षको यस अवधिमा उल्लेख्य शासकीय सुधार भएको छ भने पूर्वाधार विकास देखिने गरी अघि बढेको छ । सुशासन कायम हुनेगरी विकास निर्माणका काममा समेत नतिजा हासिल भइरहेका छन् । हामीले शुरू गरेका धेरैजसो विकासको व्यवस्थापन तथा पुनःनिर्माणका कार्य अन्तिम चरणमा रहेका छन् र केही अगाडि बढ्दैछन् । राष्ट्रको समृद्धि प्रत्यक्षतः जनताको सुख, सन्तुष्टि र खुशीसँग जोडिएको हुन्छ । सम्पन्नताको यात्रा अनवरत चलिरहन्छ, हामी त्यसतर्फ नै यात्रारत छौँ ।
हामी मौलिक विधिसहित द्वन्द्व व्यवस्थापन गरी आर्थिक तथा सामाजिक रूपान्तरणको दिशातर्फ हिँडिरहेका छौँ । यसबाट हामीले लोकतान्त्रिक मूल्य मान्यतालाई सुदृढ गर्दै अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा आफ्नो, पहिचान, प्रतिष्ठा र गरिमा बढाउँदै लगेका छौँ ।
दशकौँ लामो संघर्षपूर्ण अभ्यासमा अनेकौं आरोह–अवरोह पार गर्दै सुशासन, विकास र समृद्धिको यात्रामा नवीन शासकीय प्रणालीमा अभ्यस्त भई संविधानको कार्यान्वयनलाई संस्थागत गर्नुपर्ने हाम्रो स्पष्ट कार्यदिशा रहेको छ । यसका लागि बढ्दो जनआकांक्षा र चुनौतीहरूबीच तालमेल मिलाई देखिएका कतिपय असन्तुष्टिहरूमा बलियो प्रणालीगत बदलाव, चिरन्तनदेखिको जनआकाङ्क्षा र राज्यको संस्थागत सामथ्र्यको आयामलाई मिलाउँदै र केलाउँदै ठोस परिणाम हासिल गर्न हामी प्रयत्नशील छौं ।
दशकौं समय लगाएर लोकतान्त्रिक प्रणालीलाई सुदृढ गरेका तथा बहुआयामिक विकासका लागि हजारौँ वर्ष लगानी गरेका समृद्ध मुलुकहरुसँग तुलना गर्ने प्रगति त हामीले अझै हासिल गर्न सकेका छैनौँ । तर, त्यसतर्फका हाम्रा पाइला तीव्र गतिमा अघि बढेका छन् र परिणामहरु क्रमशः हासिल भइरहेका छन् । निरङ्कुश जहानियाँ शासनबाट प्रजातन्त्रको उज्यालो युगमा प्रवेश गरेको २००७ सालको परिवर्तन विन्दुजस्तै हामीले शुरू गरेको नवीन शासन प्रणाली निकट भविष्यमा प्राप्त हुने जनसन्तुष्टि, विकास र समृद्धिको प्रवेश विन्दु हो । यस अर्थमा आजको समय नवीनतम् युगको आशालाग्दो अभिलाषा हो ।
मेरो नेतृत्वमा सरकार गठन भएको भर्खरै तीन वर्ष पूरा भएको छ । हामी यतिखेर प्रतिनिधि सभा विघटन भएर नयाँ निर्वाचनको मिति समेत तोकिएको विशेष परिस्थितिमा छौँ । यस बीचमा एकातिर जनताका उच्च आकाङ्क्षा सम्बोधन गर्नुपर्ने, अर्कोतिर जनतामा राज्यको वास्तविक उपस्थिति रहेको आभास दिई सन्तुष्ट बनाउनु पर्ने जिम्मेवारी हाम्रो काँधमा रहेको छ । जनताले सुम्पेको यस जिम्मेवारीलाई पूरा गर्न विभिन्न पक्षबाट खडा गरिएका अवरोध हटाउने अभिभारा पनि सचेत जनताको नै हुन्छ । संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रमा जनताले त्यही सर्वाेपरी अधिकार प्रयोग गरेर मुलुकको समृद्धिका अनेकन् अवरोध हटाउने चरणमा भूमिका निर्वाह गर्नुपर्ने हुन्छ ।
यतिबेला मुलुक निर्वाचनको सम्मुखमा छ । संविधान बमोजिम मन्त्रिपरिषदद्वारा प्रतिनिधिसभाको विघटन गर्न सिफारिस भएको र सम्माननीय राष्ट्रपतिज्यूले २०७७ पुस ५ गते विघटनको निर्णय गर्नुभएको स्पष्टै छ । देशलाई सत्ता समीकरणको नयाँ खेल र अस्थिरताको दुश्चक्रमा फस्नबाट जोगाउन यो निर्णय लिनुपरेको हो । यस बारेमा सम्मानित सर्वोच्च अदालतमा परेका रिटहरु माथि सुनुवाईको क्रम जारी छ । मलाई विश्वास छ, विघटित प्रतिनिधिसभाको पुनःस्थापना हुँदैन । र, पुनःस्थापनाबाट अस्थिरता, अन्योल, अवरोध र घेराबन्दीका समस्याहरूको समाधान पनि हुँदैन । बरु त्यस्ता समस्याहरू अझै बढ्न जान्छन् । तसर्थः ताजा जनादेशबाट नै सबैखाले समस्याको समाधान खोजेर अघि बढ्नुपर्ने आजको राष्ट्रिय आवश्यकतामा म पुनः जोड दिन चाहन्छु ।
मेरो नेतृत्वको वर्तमान सरकार आर्थिक एवं सामाजिक रुपान्तरणको कार्यभार सम्पन्न गर्न केन्द्रित छ । समृद्धि प्राप्तिको यस सहयात्रामा हाम्रा मित्रराष्ट्रहरुको समेत साथ रहिरहेको छ । र, आगामी दिनमा पनि रहनेछ भन्ने मैले अपेक्षा गरेको छु ।
सन् २०२२ सम्ममा नेपाललाई अति कम विकसित मुलुकको स्तरबाट स्तरोन्नति गर्ने र सन् २०३० भित्र दीगो विकासका लक्ष्यहरु हासिल गर्ने अभियानमा हामी छौँ । यस लक्ष्य प्राप्तिका लागि हामी हाम्रा हरेक क्षण, सम्भावना र सामथ्र्यको सदुपयोग गरिरहेका छौँ । यस यात्राबाटै हामी ‘समृद्ध नेपाल, सुखी नेपाली’को आकाङ्क्षा पूरा गर्दै अघि बढ्न सफल हुनेछौँ ।
हाम्रो राष्ट्रको पहिचान, हाम्रो राष्ट्र निर्माण, हाम्रो लोकतन्त्र, लोकतन्त्रका लागि हामीले लामो समय गरेको संघर्षको जिउँदो इतिहासका अमर घटना परिघटना, राष्ट्र र राष्ट्रियताका लागि पूर्खाले गरेको बलिदानका गाथालाई हाम्रो भावी पुस्ताले अध्ययन र मनन् गर्नु पर्दछ । आफ्नो सभ्यता, संस्कृति र इतिहासको श्रेष्ठता, अनि त्यसका लागि पूर्खाले गरेको योगदानलाई आजको पुस्ताले गहिरोसँग आत्मसात् गर्नु आवश्यक छ । त्यसैले आजको यस दिनलाई एउटा औपचारिक दिवस मात्रै होइन, यसलाई इतिहास र पूर्खाको गौरवशाली संघर्षको त्यही विरासतसँग जोडेर जनस्तरबाट समेत मनाउन सरकारले आह्वान गरेको छ ।
अन्त्यमा, निरङ्कुश शासन प्रणालीलाई समाप्त पारी नागरिक अधिकार स्थापित गरेको यस ऐतिहासिक दिनको स्मरणमा आयोजित यस विशेष समारोहमा म पुनः एकपटक नेपालको लामो प्रजातान्त्रिक आन्दोलनमा अमूल्य जीवन बलिदान गर्ने अमर सहिदहरुप्रति हार्दिक श्रद्धासुमन अर्पण गर्दछु । मुलुकको सुशासन, विकास, समृद्धि र जनताको सुखको सुनिश्चितताको लागि प्रभावकारी शासन प्रणाली र सुव्यवस्थाको राष्ट्रिय आकाङ्क्षा पूरा गर्ने अभियानमा एकजूट भई योगदान गर्न सम्पूर्ण दिदीबहिनी तथा दाजुभाइहरुमा म हार्दिक आह्वान गर्दछु ।
धन्यवाद ।
